C.G. VE DİĞERLERİ / BULGARİSTAN

C.G. VE DİĞERLERİ / BULGARİSTAN

(Başvuru No: 1365/07)
KARAR ÇEVİRİSİ

Anahtar kelimeler: İnsan hakları, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, sınır dışı etme ve geri gönderme, aile yaşamına saygı, etkili iç hukuk yolu,  sınır dışı edilme işlemine ilişkin usuli güvenceler, yakınmalara ilişkin esaslı inceleme yapılmasının gerekliliği.

İlgili AİHS maddeleri: M.8: Aile yaşamına saygı hakkı; M.13: İç hukuk yolunun etkili olmaması; 7 nolu Protokol m.1: Kurallara uygun olarak bir ülkede ikamet; M.13: Etkili iç hukuk yolu.

Özet sunuş: AİHM’nin, Sözleşme m.8 kapsamında vermiş olduğu emsal kararlardan birisidir. Mahkeme, birinci başvurucu hakkındaki ulusal güvenlik riski oluşturduğuna dair istihbarat verilerine dayanan ve olgusal temelleri ortaya konulmayan iddialara dair etkili bir yargısal inceleme yapılmaksızın başvurucunun sınır dışı edilmesi bu işlem gerçekleştikten sonra başvurucunun sınır dışı edilmesi kararına yönelik itirazının da reddedilmesi nedenleriyle başvurucuların aile yaşamlarına saygı hakkının ihlal edildiğine karar vermiştir. Birinci başvurucu söz konusu sınır dışı etme kararı ile birlikte Bulgaristan’da kalan eşi ve çocuğundan ayrılmak zorunda kalmış, zorunlu sağlık nedenleriyle birinci başvurucunun eşinin ve çocuğunun Türkiye’ye yerleşmesi de mümkün olamamıştır. Sonuç olarak başvurucuların AİHS m.8 tarafından garanti altına alınan aile yaşamına saygı hakkı ihlal edilmiştir.

Mahkeme, 7 nolu Protokol’ün m.1 hükmü bağlamında Bulgaristan’da yasalara uygun olarak ikamet eden birinci başvurucunun sınır dışı edilmesine ilişkin gerekçesinin kendisine bildirilmediği gibi birinci başvurucunun bu süreçte yasal güvencelerden yararlandırılmamış olduğuna hükmetmiştir. Bulgaristan ulusal mahkemeleri birinci başvurucu aleyhinde ileri sürülen istihbarat verisindeki iddianın doğrulanması amacıyla delil toplanması talebini kabul etmemiş ve incelemeyi sadece şekli olarak yapmıştır. Birinci başvurucuya sınır dışı edileceği gün sınır dışı etme gerekçesi söylenmiş ve birinci başvurucu ancak sınır dışı edildikten sonra bu karara karşı itiraz ve yargısal denetim mekanizmasına başvurma imkanına kavuşabilmiştir. Mahkeme, başvurucunun sınır dışı edilmesine dayanak gerekçeleri samimi bulmamıştır. Mahkeme ayrıca Hükümet tarafından birinci başvurucunun gerçekten sınır dışı edilmesini gerektirebilecek ikna edici bir argümanın ortaya konulamamış olduğuna kanaat getirmiştir.

Mahkeme, birinci başvurucu hakkındaki ulusal güvenlik riski oluşturduğuna dair istihbarat verilerine dayanan ve olgusal temelleri ortaya konulmayan iddialara dair etkili bir yargısal inceleme yapılmadığını tekrar etmiş, birinci başvurucuya ilk başlangıçta neden sınır dışı edileceğine dair herhangi bir gerekçe verilmediğine, birinci başvurucuya sınır dışı edilme idari işlemine yönelik aleyhindeki iddialara dair etkili bir itiraz imkanı sağlanmadığına dikkat çekmiştir. Mahkeme devamında ulusal mahkemelerin başvurucuların aile yaşamına yönelik müdahalenin zorunlu bir toplumsal ihtiyacın gereği ve ölçülü olup olmadığı hususları açısından herhangi bir inceleme yapmadıklarını vurgulamıştır. Mahkeme bu nedenlerle birinci başvurucunun aile yaşamına saygı hakkı bağlamında AİHS m.13 hükmünün ihlal edildiğini tespit etmiştir.

AİHM karar çevirileri, Avrupa Komisyonu ‘Demokrasi ve İnsan Hakları için Avrupa Aracı Türkiye Programı’ çerçevesinde Avrupa Birliği finansal desteğiyle yürüttüğümüz ‘İdari Gözetimde Haklar’ projemiz kapsamında yapılmaktadır. Göç ve iltica alanında çalışan hukukçular ve sivil toplum çalışanlarının ilgisine sunmaktan memnuniyet duyarız