Mülteci-Der Geri Kabul Prosedürünü İzlemek İçin Dikili’deydi

18 Mart 2016 tarihinde gerçekleşen AB ve Türkiye zirvesinde liderler, 20 Mart 2016’dan sonra Türkiye üzerinden Yunanistan’a düzensiz yollarla geçen ve Yunanistan’da iltica talebinde bulunmamış göçmenlerin hızlıca Türkiye’ye iade edilmesine ve ilk iadelerin 4 Nisan 2016’da yapılmasına karar vermişti.

Bu Ortak Eylem Plan çerçevesinde, 4 Nisan 2016 Pazartesi günü 202 kişi Yunanistan’dan Türkiye’ye geri gönderildi. İzmir-Dikili Limanına, Midilli Adasından 2 bot ile 136 kişi ve Sakız Adasından kalkan 1 bot ile de 66 kişi getirildi. Yunan birimlerinin verdiği bilgiye göre Midilli Adasından gelen 136 kişiden 135’i erkek, 1’i kadın. Uyrukları ise 124 Pakistanlı, 3 Bangladeşli, 1 Iraklı, 2 Hindistanlı, 4 Sri Lankalı ve 2 Suriyeli (gönüllü geri dönüş). Sakız Adasından gelen 66 göçmen 56’sı erkek, 10’u kadın. Uyruklara göre ise 42 Afgan, 10 İranlı, 6 Pakistanlı, 1 Hindistanlı, 1 Somalili, 1 Fil Dişi Sahilli ve 5 Kongolu1.

4 Nisan Pazartesi günü iadelerin olacağı duyurulmuş olsa da, Pazartesi sabahına kadar iade edilecek kişilerin saat kaçta ve nereye getirileceği konusunda bir belirsizlik hâkimdi. Botların saat 10:00’da yola çıkacağı, Çeşme ve Dikili limanlarına getirileceği konusunda bilgi vardı.

Saat 10:00’da Adalardan kalkması planlanan botlar, planlanandan erken kalktı ve saat 10:00 sularında Dikili’ye erişti. Dikili limanı etrafında yoğun güvenlik önlemlerinin alındığı, limanın halka kapatıldığı, birçok polisin görevlendirildiği gözlemlendi. Mülteci-Der yetkililerinin Vali, Kaymakam ve Göç İdaresi Müdürlüğü ile görüşme yapma talepleri güvenlik birimleri tarafından ilgili kişilere aktarılmadı. Geri kabul işlemlerini takip etmek için Dikili limanına gelen yerel, ulusal ve uluslararası medya mensubu sayısı oldukça fazlaydı; fakat özel izinleri olan basın mensupları dışında kimsenin limana girmesine izin verilmedi. Bu nedenle basın mensupları kayalıkların üzerinden çekim yaptı.

Medya dışında bağımsız aktivistler ile bazı sivil toplum kuruluşlarının aktivistleri de gözlem yapmak ve protesto etmek için Dikili’deydi. Bazı aktivistler AB ve Türkiye’nin 18 Mart’taki Ortak Eylem Planını protesto edip “Sınırları Açın, Sınır Dışılara Son” pankartları açarken, bazı aktivistler ise önceki haftasonu Dikili’de gerçekleşen “Dikili’de Mülteci Kampı İstemiyoruz” protestosuna karşılık “Mülteciler Hoş Geldiniz!” pankartı açtı.

Türkiye’ye geri kabul edilen kişiler özel şirket feribotları ile Türkiye’ye geri getirildi. Her geri gönderilen göçmene bir Frontex görevlisi eşlik etti. Göçmenler bottan tek tek indirildi. İzmir İl Göç İdaresi personeli kimlik bilgilerini teyit ettikten sonra, göçmenler adli sağlık kontrolünden geçirildi ve X-Ray cihazından geçirildikten sonra gözetim altında tutulacakları merkezlere götürülmek üzere otobüslere bindirildiler. Her göçmene vardıkları merkeze kadar bir polis eşlik etti. İzmir Valisi Mustafa Toprak, yaptığı basın açıklamasında Suriyelilerin havayolu ile Adana Şakir Paşa Havalimanına gönderileceğini, oradan da Suriye sınırına yakın illerde bulunan barınma merkezlerine sevk edileceklerini; geri kalan göçmenlerin ise otobüs
ile Kırklareli’nde bulunan Geri Gönderme Merkezine ve oradan da kendi ülkelerine geri gönderileceğini ifade etti2. 

Her ne kadar Yunanistan ve AB, Yunanistan’da iltica talebi olan herkesin iltica talebinin tek tek inceleneceğinin ve bu incelemeler sonucunda sadece iltica talebi reddedilenlerin Türkiye’ye iade edileceğinin ve böylece uluslararası standartlara uygun olarak hareket edileceğinin altını çizmiş olsalar da, 5 Nisan Salı günü uluslararası medyada çıkan haberlerde, 4 Nisan günü iade edilen kişiler arasında Yunanistan’da iltica talep etmek isteyen fakat iltica talebi kayda geçmemiş kişilerin de Türkiye’ye iade edilmiş olabileceği iddia edildi3.
İadelerin Salı ve Çarşamba da devam etmesi beklenirken, Yunanistan yetkilileri, iltica talep eden kişilerin sayısındaki artış nedeni ile iade işlemlerini bir süreliğine durdurduğunu ilan etti45

1 http://www.amna.gr/english/article/13440/Greece-returns-202-migrants-and-refugees-to-Turkey-with-Frontex%E2%80%99s-assistance
2 http://www.iha.com.tr/haber-izmir-valisi-5-bin-multeci-bodrum-ve-kusadasindan-alinacak-548913/
3 http://www.theguardian.com/world/2016/apr/05/greece-deport-migrants-turkey-united-nations-european-union
4 http://www.ekathimerini.com/207640/article/ekathimerini/news/greece-pauses-deportations-as-asylum-claims-mount
5 Bir sonraki iade 8 Nisan 2016 Cuma günü gerçekleşti.